Edebiyatımızda babalar ve çocuklar arasındaki ilişkilerin öteden beri merak konusu olduğunu söylemek gerekiyor. Bu konuda sanatçılarımız ve çocuklarıyla ilgili görüşlerimi bir başka yazımda okurlarla paylaşmıştım. Bu yazımda ise Hasan Ali Toptaş’ın iki kitabında baba izleği üzerinde duruyorum.
Hasan Ali Toptaş’ın iki yapıtı değişik izlekleri içermekle birlikte Kuşlar Yasına Gider ve Gecenin Gecesi adlı öykü kitabındaki kimi öykülerinde baba izlek olarak ön sıralarda yer tutuyor. Kuşlar Yasına Gider adlı romanında Gecenin Gecesi adlı yapıtına oranla baba izlek olmanın yanında aynı zamanda önemli bir kahramanı olduğunu söylemek gerekiyor.
Kuşlar Yasına Gider
Kuşlar Yasına Gider’de kahramanımız Ankara’da yaşamasına karşın Denizli’deki babasına gidip geliyor. Bu gidiş geliş her zaman tek başına olmuyor. Babasının yanında olduğu Ankara-Denizli arasındaki mekik dokuma romanın ana omurgasını oluşturuyor.
Yaşlı ve hasta babasının sağlık sorunlarını çözmesi konusunda yardımcı olmaya çalışıyor kahramanımız. Ankara-Denizli arasındaki gidip gelmeler sırasında yolda yaşananlar ise romanın üzerinde durulması gereken bir başka noktası olarak çıkarılıyor, okurun karşısına. Çünkü bu yolculuklar okura Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Nida Ateş gibi kültür değerlerimizin yanı sıra 1940-1945 yılları arasındaki toplumsal ve siyasal yaşamımızdan da bölümler sunuyor.
Gecenin Gecesi
Hasan Ali Toptaş’ın Kuşlar Yasına Gider adlı romanında olduğu gibi, sıradan insanların yaşamından kesitler sunduğu ecenin Gecesi adlı yapıtındaki öykülerinde de baba izleği öne çıkıyor. Öykülerin çoğunda baba bir biçimde karşımıza çıkıyor. Nihat adlı öyküde ailesini bırakıp giden bir baba, Yatak adlı öyküsünde yine kahramanımızın babası öykünün gelişen bölümünde okurla göz göze geliyor, diğer aile bireyleriyle. Şeytan Uçurtması adlı öyküde de baba öyküde okura kendini gösteriyor.
“Hiç kendim için ağlamadım ben. Bunu çok isterdim halbuki, bazen aynanın karşısına geçip annemi, babamı düşünür ve yüzüme uzun uzun bakardım…Bir yandan da kapılara koşup bakardım babam geliyor mu diye, pencerelere koşup bakardım.” (Şeytan Uçurtması, s.69)
Hasan Ali Toptaş’ın Kuşlar Yasına Gider adlı romanı baba-oğul arasındaki bağı anlatan edebiyatımızın önemli yapıtlarından birisi olduğu kanısındayım.Gecenin Gecesi adlı beş öyküsünün bulunduğu kitabındaki iki öyküde ağırlıklı izlek baba olmakla birlikte ülkemizin siyasal ve kültürel yaşamına ilişkin bölümler de yer alıyor.
Mustafa ASLAN
:::::::::::::::::::::
Gecenin Gecesi (Öykü), Hasan Ali Toptaş, I. Basım: Everest Yayınları, İstanbul, Kasım 2017
Kuşlar Yasına Gider (Roman), Hasan Ali Toptaş, I. Basım: Everest Yayınları, İstanbul, 2017