Atatürk bilime, sanat, kültüre verdiği önemi hem teorik hem de pratik olarak yansıtan bir liderdir. Bu gerçeği döneminin önemli ülke liderleri de dahil olmak üzere tarihe damga vuran bütün liderleri ifade etmiştir. Türk milleti için bir şans olan Atatürk, sadece askeri bir deha değil, kültürel ve sanatsal birikimi üstün bir liderdir. Zaten onun dile, kültüre ve sanata verdiği önemi yansıtan kurumlar onun emriyle oluşturulmuştur. Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve daha bir çok sanat oluşumları kurulmuştur. Atatürk’ün dil ve kültür hakkındaki görüşleri bu kurumlarla yansımış, etkinlikleri günümüzde de kabul görmektedir.
Türkçenin yalınlaştırılması, anlaşılırlığı ile birlikte geliştirilmesi Atatürk’ün en çok önem verdiği konulardan biridir. Atatürk’ün ulusal ve evrensel olanı harmanlayan görüşünde milli duygu ile dil belirleyicidir. Dilin, yaşamın tüm alanlarında zenginleşmesi, özgünlüğüyle halk tarafından benimsenmesi bilimsel ve kültürel faliyetlerin tümüne yansımaktadır. Atatürk, “Milli bilincin ayakta kalabilmesi ve uyanık bulunması için dil ve tarih uğrunda çalışmaya mecburuz.” demekle bu gerçeğin altını çizmiştir. Bir ülkenin dilinin milli ve özgün olmasıyla kültürü, sanatı ve edebiyatı hayat bulur.
Atatürk’ün dil ve kültür hakkındaki görüşleri, Atatürk ilkelerinin tamamında ifadesini bulmaktadır. Türk dilinin gelişmesinde özgünlük ve yabancı dillerin etkisinden arındırılması çalışmaları “Milliyetçilik” ilkesine uygundur. Kültürel yaşam farklılıkları ve ibadet özgürlüğü “Laiklik” ilkesinde hayat bulur. Halk dili ve kültürü ile ilgili çalışmaların, halk kültürünün araştırılması, korunması ve halkın kültürel değerlerine yönelik tüm çalışmaların temelinde “Halkçılık” ilkesi belirleyici olmuştur. Aynı şekilde Atatürk’ün bilimsel, kültürel ve sosyal yenileşme çabalarının tümünde cumhuriyetçilik, devletçilik ve devrimcilik ilkelerinin belirleyiciliği vardır.
Bir milletin dili, tarihi ve kültürü çok saygın ve vazgeçilmez unsurları olarak o ülkenin kalıcılığına hizmet etmektedir. Kendi dilini konuşan, kendi tarihini bilen ve kendi kültürüyle yaşamaı ilke edinen toplumlar hem ekonomik hem de sosyal doygunluk hali yaşarlar. Unutmamak gerekir ki kendi dilini ve kültürünü yaşayan, seven topluluklar, başkalarının dil ve kültürel değerlerine saygılı davranırlar. Atatürk’ün dile ve kültüre verdiği önem bu anlayışı ifade etmektedir.
Atatürk, ulusal ve evrensel olanı en iyi harmanlayan önderdir. Atatürk’e göre ulusal kültür, dil ve sanat olmadan evrensel olana geçiş mümkün değildir.