Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Romanının Özellikleri
Türk edebiyatında ilk roman, Şemsettin Sami tarafından yazılan Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat adlı eserdir. Tanzimat Edebiyatı’nın en önemli yazarlarından olan Şemsettin Sami bu romanı, 1872 yılının Kasım ayından başlayarak 1873 yazına kadar Hadîka gazetesinde yayınlanmıştır. Eserin kitap olarak basımı ise 1875’dir.
Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat’da, acıklı bir aşk hikâyesi anlatılmaktadır. Roman, Batı edebiyatı tarzında yazılması ile de önemlidir. Bu tarzda yazılan ilk Türkçe romanlardandır. Osmanlıca harflerle basılmış ilk roman da yine Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat’tır (Vartan Paşa tarafından 1851’de yazılan Akabi Hikâyesi ise lk Türkçe roman örneği olup, Ermeni harfleriyle yayımlanmıştı).
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’ta; dönemin romanlarına özgü temalar olan aşk, kadın problemleri ve evlilikler öne çıkmaktadır. Romanda, birbirine sevdalan insanların tutkulu aşkları ve yakınlarının onları istemediği evliliklere sürüklemesi ile ortaya çıkan trajik durumlar işenmiştir. Aşka verilen önem büyüktür. Şemsettin Sami, romanda konuşma dili ile birlikte dikkat çekici diyaloglar kullanmıştı. Eserin romantik üslubu ve duygusal karakter çözümlemeleri öne çıkmaktadır.
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat: Kısa Özet
Talat Bey 18 yaşındadır. Altı yaşında babasını kaybetmiş, annesi tarafından büyütülmüştür. Bir gün tütüncüden tutun alırken, dükkanın üstündeki evin cumbasının seyrek kafesi arkasında Fitnat Hanımı görür ve aşık olur. Fitnat Hanım’da bu Talat’ı görmüş ve beğenmiştir.
Fitnat Hanım, Tütüncü Hacı Babanın üvey kızıdır. Fitnat, bir yaşındayken annesi ölmüş ve üvey babası tarafından büyütülmüştür. Asıl babasının kim olduğunu ise bilmemektedir. Yaşlı üvey babası Hacı Baba mutaassıp ve sert karakterli biridir. Fitnat’ı hiç dışarıya çıkarmadığı gibi; eve de kimsenin gelmesini istemez. Evine sadece Fitnat’a nakış öğreten Şerife Kadın girebilmektedir.
Talat Bey kız kılığına girer ve Şerife Kadından biraz nakış öğrenir. Ragıbe takma adıyla Fitnat’tan nakış öğrenmek, ona da okuma yazma öğretmek bahanesiyle eve gelmeye başlar. Fitnat, Ragıbe’yi sevdiği gencin kız kardeşi sanmaktadır.
Öte taraftan Şerife kadın, orta yaşlı ve bekar olan Ali Bey’in konağına nakışa gitmektedir. Ali Bey karısından ufak bir tartışma sonrasında ayrılmıştır. Karısı, annesi tarafından başka birisine verilmiş, ancak kısa bir süre sonra ölmüştür. Karısını çok seven Ali Bey de bir daha evlenmemiştir.
Şerife kadın Fitnat’ı Ali Bey’le evlendirmek istemektedir. Ali Bey’i zorla razı eder. Fakat Fitnat istemez ve günlerce ağlar. Durumu Talat Bey’e de anlatır. Talat Bey üzüntüsünden hasta düşer. Fitnat Hanımı hileyle Ali Bey’in konağına götürüp, evlendirirler. Çok üzülen Fitnat kimseyle konuşmaz, Ali Beyi de hiçbir şekilde yanına yaklaştırmaz. Ali Bey de çok üzülmekte ve yaklaşmamaktadır. Ali Bey, Fitnat’ın Talat Bey’i sayıkladığını duyar çok üzülür. Kızı ikna etmek için elini uzatır, o sırada fitanat’ın boynundaki muska kopar. Muskayı okuyan Ali Bey, Fitanat’ın kendi öz kızı olduğunu anlar. Fitnat kendini bıçaklayarak intihar eder. O sırada konağa gelen Talat Bey odada ölür. Ali Bey çıldırır ve altı ay sonra ölür.
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’taki Figürler
Talat Bey: Romanın baş kahramanı. Eğitimli, kültürlü, güler yüzlü, nazik ve samimi bir gençtir. 18 yaşındadır.
Fitnat Hanım : Eserin ikinci önemli kahramanıdır. 15 yaşındadır. Orta boylu oldukça güzel bir kızdır. Duygusaldır, nakış yapmayı çok sevmektedir.
Hacı Baha : Fitnat’ın üvey babasıdır. Mutaassıp ve sert karakterlidir.
Ali Bey : Fitnat’ın asıl babası, zengin, ince ruhlu ve vefakardır.
Şerife Kadın : Fitnat’a nakış öğretir. Cahil orta yaşlı, bir kadındır.
Saliha Hanım : Talat Bey’in annesidir.
Rıfat Bey : Talat Bey’in babasıdır.
Kaynak Link:
https://www.imgelem.com.tr/turk-edebiyatinda-ilk-roman-taassuk-i-talat-ve-fitnat.htm