Türkçe “Akıl yaşta değil baştadır” ata sözü evrensel bir sözdür. Farklı sözlerle söylenmiş ancak aynı anlama gelen sözleri dünyanın değişik yerlerinde ve dillerinde sıkça duyarız. İnsanların yaşları, fiziki görünüşleri, bilgi düzeyleri farklıdır. Kişinin yaşının büyümesiyle birlikte fiziki gelişimi devam eder. Boyu uzar, kilo alır. Bir süre sonra gelişimini tamalar ancak akıl yaşla ilgili değildir. İnsan aklının düzeyi ve aklını kullanmasını belirleyen şeyler farklıdır. Yani kişinin akli melekeleri ile ilgili göstergeler arasında yaş bulunmaz.
Akıl yaşta değildir. Ancak bu demek değildir ki yaşlı olmanın hiç bir artısı yoktur. İnsanlar yaşadıkları ve gördüklerinden olumlu dersler alırsa, daha çok görecek ve daha çok bilgiyle donanmış olacaktır. Her ne kadar akıl yaşla ilgili olmasa da geçmiş zamanlara ilişkin canlı tanıklık nedeniyle çok değerli ve önemlidirler. Bu atasözünün esas vermek istediği mesaj yaş kaç olursa olsun aklın kullanılmasıdır. Düşünmeden, tartmadan yapılacak davranışların sonucunun kişiye ve çevreye zarar verme potansiyeli yüksektir. İster çocuk yaşta, ister genç, isterse de yaşlı olsun kişinin her işte aklını kullanması gereklidir. Her insan yaşına, mevkisine, haklarına ve sorumluluklarına uygun davranışları yaparken aklıyla hareket eder.
Akıl yaşta değil, baştadır. Türkçe!de akıl (us) düşünme, anlama ve kavrama gücü olarak tanımlanmaktadır. Kısaca aklını kullanan kişi hem kendisine hem çevresine, hem de ülkesine daha faydalı işler yapmak da zorlanmaz.
“Şimdiki aklım olsaydı … ” ile başlayan konuşmaları çok duyarız. Bu yakınmanın kaynağında, insanın o zamanda yeterince düşünmeden, anlamadan ve kavramadan hareket etmesi vardır. Bazen de yaşı ilerleyen kişiler, kendi yaşının verdiği özgüvenle akla yeterli pirimi vermezler. Akıllı davranmanın bir parçası olan, danışma ve değerlendirme gibi yaklaşımlara uzak dururlar. Bu konuda kendisini uyaran kişileri de “dünkü çocuk”, “senin ağzın süt kokuyor” gibi sözler kullanarak dikkate almaz. Oysaki “akıl akıldan üstündür” atasözümüz durumu bu durumu çok iyi açıklar. Bir işe başlarken, yaparken mutlaka aklın süzgecinden geçirmeliyiz. Bilgimizin ve deneyimimizin eksik kaldığı yerde başka kişilere başvurmaktan kaçınmamalıyız. Bu kişilerin de yaşları değil, bilgi ve kavrama düzeyleri bizim için önemli olmalıdır.
Yazının kaynak Linki: imgelem.com.tr/akil-yasta-degil-bastadir