Temel Hak ve Sorumluluklarımız Hakkında Yazı

Temel Hak ve Sorumluluklarımız Nelerdir?

Temel hak ve sorumluluklar konusunda bilgi sahibi olmamız, bir yurttaşlık görevidir.  Bir ülkede yaşayan tüm bireylerin, yasaların kendisinden istedikleri görev, hak ve sorumlulukları yerine getirmeleriyle birlikte, ülkeleri de modern dünyanın önemli bir parçası olur.  Çünkü haklarını bilen, bu hakları kullanan ve haklarının yetmedğini düşündüğünde de yeni haklar talep eden insan tipi ülkesine en büyük desteği vermiş olur. Bu aynı zamanda vatandaşlık görevidir. Bu görevle birlikte ülkesinin demokrasinin gelişmesine katkıda bulunur. Kısaca belirtmek gerekirse Temel Hak ve Sorumluluklarımız konusunda bilgi sahibi olmalı, bu hakları kullanmalı ve sorumluluklarımızı yerine getirmeliyiz.
Şimdi kısaca hak ve sorumluluk kavramları üzerinde biraz duralım. Çünkü bu kavramların doğru tanımlanması ve öğrenilmesi ile birlikte her şey daha anlaşılır olacaktır. Hak nedir? En yalın tanımıyla hak, kanunlar, yönetmelikler veya uluslararası mevzuatlar gereğince kişiye verilen yetkilerdir. Sorumluluk ise kişinin kendisiyle ilgili üstüne aldığı  veya kendisine tanımlanan yükümlülüklerdir. Yani kişinin mesul olduğu durumlardır.
Hak kavramının tanımından da anlaşılacağı üzere, hak veya hakların kullanımını düzenleyen yasal dayanaklar söz konusudur. Nitekim Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, temel haklar ve özgürlükleri üç ana başlık altında toplayarak bunu güvence altına almıştır. Bunlar;

• Kişi Hak ve Hürriyetleri

  Kişi dokunulmazlığı,
  Hürriyeti ve güvenliği,
  Özel hayatın gizliliği ve korunması
  Yerleşme ve seyahat hürriyeti,
  Din ve vicdan hürriyeti,
  Düşünce ve kanaat hürriyeti,
  Bilim ve sanat hürriyeti,
  Basın ve yayınla ilgili hürriyetler
  Toplantı hak ve hürriyeti
  Mülkiyet hakkı, Hak arama hürriyeti,
  Temel hak ve hürriyetlerin korunması)

• Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
  Ailenin kornum hakkı ve ödevi,
  Çalışma ile ilgili haklar,
  Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt,
  Ücrette adalet sağlanması,
  Sağlık, çevre ve konut hakkı,
  Gençliğin korunması ve spor hakkı,
  Sosyal güvenlik hakları,
  Tüketici hakları,
  Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması

• Siyasi Haklar ve Ödevler
  
  Türk vatandaşlığı
  Seçme, seçilme, siyasi faaliyetlerde bulunma hakları
  Kamu hizmetine girme hakkı
  Dilekçe hakkı

İnsan Hakları

Bütün insanların temel hak ve özgürlükleri vardır. Bu haklara göre, herkes özgür doğar ve özgür yaşar yaşar. Yaşama hakkı denen bu hakların kullanılması uluslararası hukukun güvencesi altına alınmıştır. Bu özgürlükleri elinden alınan insanlar için Evrensel Hukuk kuralları devreye girer. Herkes istediği dine inanmakta, ya da hiç bir dine inanmamakta özgürdür. İnsanları bu konuda kimse zorlayamaz. Yine herkesin bilim ve sanatı öğrenme özgürlüğü vardır. Her insan yetenekleri doğrultusunda ve istediği okula gidebilir. 1948’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi yayımlanmıştır. Bu bildirgeye göre; herkesin yaşama, özgürlük ve kişisel güvenlik hakkı vardır, Tüm insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Hiç kimse keyfi olarak tutuklanamaz, alıkonamaz. Her bireyin yurttaşlığa hakkı vardır.

Haklara Saygı

Herkes,  insan haklarına saygı göstermelidir. Eğer biz başkalarının haklarına saygı göstermezsek başkaları da bizim haklarımıza saygı göstermez. Hakların en önemlisi yaşama hakkıdır. Herkes birbirinin yaşama hakkına saygı göstermelidir. Yaşama hakkına saygı göstermeyen kişi kanun önünde suçlu duruma düşer.
Her ne sebepten olursa olsun hakkında soruşturma açılan kişi savunma hakkını kullanabilmelidir. Biz başkalarının kendini savunmasına fırsat vermezsek; kendimiz de aynı duruma düşebiliriz.
Haklardan biri de düşündüğünü şerbetçe söyleyebilme hakkıdır. Herkes istediği gibi düşünme ve düşündüğünü söyleme hakkına sahiptir.

Çocuk Hakları

Çocuklar bir ailenin ve ulusun fidanlardır. Bu fidanı özenle, sabırla, sevgiyle, bilgiyle yetiştirmek gerekir.
1952 yılında Cenevre’de toplanan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Ekim ayının ilk Pazartesi gününü Dünya Çocuk Günü olarak ilan etmiştir. Aynı yıl Çocuk Hakları Beyannamesi yayımlandı. Buna göre; çocuk aç ise doyurulmalı, hasta ise iyileştirilmeli, ona iyi bir eğitim sağlanmalı, bakımsız ve kimsesiz çocuklar korunmalıdır. Çocuk; ırk, din, milliyet gibi kavramların dışında tutulmalı, korunmalıdır. Felaket zamanında önce çocuklar korunmalıdır.
Birleşmiş Milletler Kurumunun bir üyesi olan Türkiye bu bildiriyi imzalayan ilk ülkelerden birisi olmuştur.

Gelenek ve Göreneklere Saygı

Bilindiği gibi, eskiden beri süre gelen davranışlara gelenek ve görenek denir. Gelenek ve görenekler, toplumda, yazılı olmayan kurallardır. Bayram, düğün, giyim, takı, asker uğurlama, konuk ağırlama yöresel geleneklerdir. Temel Hak ve Sorumluluklarımız açsından gelenek ve görenekler önemli yer tutmaktadır.
Her yörenin, tarihindeki başarıları, zaferleri, uğradığı istilâlar farklıdır. Bu ve bunun gibi faktörler, her yörenin gelenek ve göreneklerinin birbirinden farklı olmasına yol açmıştır.
Gelenek ve görenekler toplumsal ilişkileri güçlendirir. Bir düğünde bir araya gelme veya askere giden bir genci uğurlama, toplumda bireyler arası sevgi, hoşgörü ve dayanışmayı da artırır. Türk toplumunda her zaman gelenek ve göreneklere saygı gösterilmiştir. Siz de gelenek ve göreneklerimize saygı gösteriniz.

Sosyal Dayanışma

Dışarıda, içeride,  okulda, evde, mahallede ya da yurtta yalnız yaşamıyoruz. Örneğin, okulda bir şeye ihtiyacımız olduğunda bu ihtiyacımızı arkadaşlarımızdan karşılarız. Okula gelmeyen arkadaşımızı arar, sorarız. Çünkü bu, okuldaki dayanışmanın eseridir.
Ailemizde birbirimize yardım ederiz. Komşularımızla iyi ilişkiler içersinde bulunuruz. Onların iyi ve kötü günlerinde onlarla birlikte oluruz. Acılarını ve sevinçlerini paylaşırız.
Okulda, ailede toplum içerisinde bazen hoşumuza gitmeyen gelişme olabilir ancak zaten hayatta her şey, her zaman bizim istediğimiz şekilde olmaz. İstediğimiz olmadı diye karşımızdakine hemen küsmemeliyiz. Hoşgörülü olmalıyız. Ancak hoşgörülü olursak, birlikte yaşadığımız insanlarla daha kolay kaynaşırız.

Sorumluluklarımız

İnsanların bulundukları çevreye,  topluma aileye kısaca kendine ve dışındaki her sosyal unsura karşı bir takım sorumlulukları vardır.

Ailemize Karşı Sorumluluklarımız

Ailemiz bizleri belki çok zor şartlarda da olsa okula gönderip,  bütün ihtiyaçlarımızı en iyi şekilde karşılamaya çalışmakta ve  çok büyük fedakarlıklar yapmaktadır. Bizim de ailemize karşı olan sorumluluklarımız vardır. Bu sorumluluğa uygun olarak, derslerimize çalışmalı, davranışlarımıza dikkat etmeliyiz. Sonuç olarak bu olumlu çabamızın meyvesini yiyecek olan da bizleriz.

• Vatanımıza karşı olan sorumluluklarımız
• Kendimize karşı Sorumluluklarımız 
• Bulunduğumuz çevreye karşı sorumluluklarımız 
• Arkadaşlarımıza karşı Sorumluluklarımız