Atatürk’ün söylediği “hayatta en hakiki mürşit ilimdir” ne demektir? Günümüz Türkçesinde en gerçek yol gösterici, her zaman bilimdir anlamına gelir. Bu söz ve yakın anlama başka atasözleri de vardır. Atasözü demişken bu konuda gelen soruları da aslında yanıtlamış oluruz. Aklın yolu birdir. Bilimin insanlığa yol gösterici özelliği ilk çağlardan beri kabul görmüştür. Bilim insanları, ilim yolunda gerektiğinde canlarını tehlikeye atarak, insanlığa hizmet sunmaya çalışmıştır. Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk, 22 eylül 1924 tarihinde Samsun’da bu sözü kullanırken, yeni cumhuriyetin temellerinin ancak bilimle yükseleceğini gençlere anlatmak istemiştir. Bilim, insanlığın geleceğidir diyebiliriz.
“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” sözünün Hz. Ali’ye ait olduğu iddiasının altında yatan gerçek anlam birliği şeklindedir. Hz. Ali’nin ilim hakkında çok sayıda sözü vardır. Ancak bu sözü bir konuşma dahilinde “dünyada her şey için, maddiyat için, maneviyat için, muvaffakiyet için, en hakiki mürşit ilimdir, fendir; ilim ve fennin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir, dalalettir. yalnız, ilim ve fennin yaşadığımız her dakikadaki safhalarının tekamülünü idrak etmek ve terakkiyatını zamanında takip eylemek şarttır.” kullanan Atatürk’tür. Aynı şekilde aynı fikri savunan çok sayıda filozof, devlet adamı benzer anlama gelen ifadeler kullanmışlardır.
Hayatta en hakiki mürşit ilimdir ne demek? Esas konumuza dönecek olursak, bu sözde anlatılan bilimin yol gösterici (kılavuzluk) özelliğidir. zaten buna inanmayan, gereğini yeterince yerine getiremeyen toplumlar geri kalmaya mahkumdur. Yalnız unutmamak gerekir ki bilimsel gelişmeleri, teknolojiyi insan yararına geliştirmek belirleyici olmalıdır. Yoksa insanlığın sonunu getirecek nükleer savaşlar, büyük çevre felaketlerine neden olabilecek vahşi rekabetlere hizmet etmesi asla tasvip edilemez.
Sonuç olarak “hayatta en hakiki mürşit bilimdir” sözüyle anlatılmak istenen bilimin yol göstericiliğidir. Sağlık, eğitim, teknoloji, ulaşım gibi yaşamı ilgilendiren tüm alanlarda bilimin kılavuzluğuna inanmak zorundayız. Bir Atatürk ilkesi değildir ancak Atatürk ilkelerinin bilimselliğini göstermesi açsından önemlidir.