imgelem Genel Kültür Besinler Hakkında Yazı

Besinler Hakkında Yazı

Besinler Neden Gerekli?

Canlıların yaşamsal etkinliklerini sürdürebilmeleri için gerekli enerjiyi sağladıkları gıdalara besin denir. Büyümek, gelişmek ve sağlıklı olmak için çeşitli besin öğelerini dışarıdan almamız gerekir. Besin öğelerinin dışarıdan alınarak vücutta kullanılmasına beslenme denir. Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için besin öğelerinin yeterli miktarlarda alınmasına yeterli ve dengeli beslenme denir.
Canlılar beslenemezlerse yaşamlarını sürdüremezler. Doğadaki bütün canlılar büyüyebilmek ve yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için beslenmek zorundadır.
Canlılar, doğduktan sonra büyür ve gelişirler. Büyüyebilmek ve gelişebilmek için ise beslenirler.
Yediğimiz besinlerin bir kısmı vücudumuzun kas ve kemik yapısına katılır. Böylece büyürüz. Dünyaya gelen bebek büyüyerek çocuk olur, çocuk büyüyerek yetişkin olur. Yetişkinler büyümezler. İnsanlar belli bir yaşa gelince büyümelerini tamamlarlar.
Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için gerekli olan enerjiyi besinlerden sağlarlar. Organlarımız çalışırken, soluk alıp verirken enerji harcarız. Yürürken, konuşurken, düşünürken harcadığımız enerji, uyurken harcadığımız enerjiden daha fazladır. Bu nedenle çok hareket ettiğimizde daha çabuk acıkırız. Vücudumuzun enerji ihtiyacı arttığı için beslenme isteği duyarız.
Enerji, canlı organizmalarda besinlerin parçalanması sırasında oluşan iş görme kapasitesidir.
Vücudumuz sürekli çalışan bir buzdolabı gibidir. Buzdolabının çalışması için enerjiye gereksinim vardır. Buzdolabı kullandığı enerjiyi elektrikten alır. İnsanlarında yaşamlarını sürdürebilmeleri için bir enerjiye ihtiyaçları vardır. Vücudumuzun ihtiyacı olan enerjiyi yediğimiz besinlerden elde ederiz.
BİLGİ : Yiyecekler, büyüyüp gelişmek, hareket etmek, çalışmak, düşünmek için vücudun gereksinim duyduğu besin öğelerinin ve enerjinin kaynağıdır. 

Besinleri Nereden Elde ederiz? 

 İnsanlar, besinleri bitki ve hayvanlardan elde eder. Ayrıca yaşamsal etkinlikleri  düzenlemek için suya ve minerallere de ihtiyaç duyarlar.

Bitkisel Besinler

Bitkiler ve bitkisel ürünlerden elde ettiğimiz besinlerdir. bitkisel besinlerden bazılarıdır.
– Elma, armut, üzüm, muz, nar, portakal, mandalina vb. meyveler,
– Pırasa, ıspanak, marul, lahana, domates, salatalık, maydanoz, soğan, biber gibi sebzeler,
– Ekmek, kuruyemişler ve şeker  gibi  besinler , bitkisel  besinlerdir.
* Tahıllar: Buğday, arpa, çavdar, yulaf, pirinç, mısır vb.
* Baklagiller: Kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye vb.
* Turunçgiller: Portakal, limon, mandalina, greyfurt vb.

Hayvansal Besinler

Hayvanlar ve hayvansal ürünlerden elde ettiğimiz besinlerdir. Et, süt, yumurta, peynir, balık ve bal hayvansal besinlerden bazılarıdır.

Su, Mineraller ve Vitaminler

Bunlar doğada hazır olarak bulunabildiği gibi bitkisel ve hayvansal yiyeceklerin içinde de bulunur. Vücudumuzun yüzde yetmişini su oluşturur.
YİYECEKLERİN İÇERİKLERİ VE NE İŞE YARADIKLARI
Yiyecek ve içeceklerin özellikleri farklıdır. Her besin vücudumuza ayrı bir işlevi vardır. Yiyeceklerin özelliklerini ve yaptığı işi bilirsek beslenmemize daha da dikkat ederiz. Yiyecekler, protein, karbonhidratlar ve yağlar enerji verici; su, mineral ve vitaminler de düzenleyici besinlerdir.
DÜZENLEYİCİ BESİNLER:
Su – Mineraller – Vitaminler
ENERJİ VERİCİ BESİNLER:
Karbonhidratlar    Yağlar
YAPICI VE ONARICI  BESİNLER:
Proteinler
İÇERİKLERİNE  GÖRE  BESİNLER
YAPICI VE ONARICI       ENERJİ  VERİCİ                  DÜZENLEYİCİ
 – Proteinler                            – Karbonhidratlar                       – Su
                                                         – Yağlar                                              -Mineraller
-Vitaminler
      PROTEİNLER
Hangi  Besinlerde  Bulunur ?
Et , süt , yumurta , yoğurt , balık , peynir gibi  hayvansal  besinlerde  bolca  bulunur. Bitkisel  besinlerden  tahıllar , baklagiller ve kuru  yemişler  protein  bakımından  zengindir. Nitrik  asit  damlattığımızda  rengi  sarı  olan maddelerde  protein  vardır. Vücudumuzda meydana gelen büyüme, gelişme, kırık ve yaraların iyileşmesi proteinler sayesinde gerçekleşir.
Proteinler, büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücudumuzda oluşan yaraların iyileşmesini sağlar. Bu nedenle proteinler yapıcı ve onarıcı besinler olarak adlandırılır. Saç ve tırnaklarımızın uzamasını sağlar. Vücudumuzun mikroplara karşı direnci ve zekâmızın gelişmesi için de proteinlere ihtiyaç duyarız.
Büyüme ve gelişme dönemindeki bebekler ve çocuklar yeterince protein almazlarsa büyümeleri yavaşlar ya da durabilir. Çünkü yeterince protein almazsak kemik ve kaslarımız gelişemez.

KARBONHİDRATLAR

Hangi  Besinlerde  Bulunur ?

Temel  besin  maddelerimizdendir. Ekmek , makarna , pilav , süt , bal , meyve  çeşitlerinde , tahıllarda , patates ve  şekerkamışında  bolca  bulunur. Karbonhidrat  içeren  maddelere  tentürdiyot  damlatıldığında  rengi  mavi  olur. Vücudumuzda  Ne  İşe  Yarar ?
Vücudumuz enerji üretmek için en önce karbonhidratları (ekmek, makarna) kullanır. Sonra yağları (zeytinyağı, tereyağı) en son olarak da proteinleri (süt, et, bakla) enerji kaynağı olarak değerlendirir.

Vücudumuzda  Ne  İşe  Yarar ?

Karbonhidratlar  vücudumuza  enerji  sağlar. Meyve  ve  sebzelerde , kepekli  ekmekte  bulunan  lif , sindirimi  kolaylaştırır. Lif de  bir  karbonhidrattır.

Yağlar

Vücudumuz için gerekli enerji önce karbonhidratlardan sağlanır. Karbonhidratların yetersiz kaldığı durumlarda    ( çok enerji gerektiren işler yaptığımızda) gereksinimimiz olan yağlardan sağlarız.
Vücudumuz, fazla enerji gerektiren işler için gerekli enerjiyi yağlardan sağlar. Yağlar, karbonhidratlardan daha fazla enerji içerir. Vücut sıcaklığımızı korur. Fazla yağ vücudumuzda depolanır. Çok yağ ve karbonhidrat tükettiğimizde şişmanlık sorunu yaşarız.
BİLGİ : Sporcular ve dağcılar çok enerji tükettikleri için bol karbonhidrat içeren yiyecekler tüketirler
Kış uykusuna yatan, göç eden hayvanlar ( ayı, leylek vb.) yağ depolar. Çünkü yağ, vücut sıcaklığını korur ve vücuda enerji verir.

YAĞ İÇEREN BAZI YİYECEKLER
Bitkisel Yiyecekler Hayvansal Yiyecekler
Ayçiçeği Et
Zeytin Süt
Ceviz Yumurta
Soya Fasulyesi Balık
Susam Tereyağı
Yer  Fıstığı Kaymak

Vücuda alınan yağlar iç organların çevresinde ve derinin altında depolanır. Bu yağların görevleri:

  • Vücudu darbelerden korumak
  • İç organları korumak
  • Vücudun ısı dengesini sağlamak
  • Depolanarak uzun süreli enerji kaynağı olmak.

DİKKAT : Aşırı yağlı yiyecekleri tüketmek kilo yapar 

Vitaminler

Hangi  Besinlerde  Bulunur ? Vücudumuzda  Ne  İşe  Yarar ?
A  VİTAMİNİ
Havuç , kereviz , domates , taze  fasulye , fıstık , avakado , baklagiller , mantar , yumurta , süt , buğday  ve  cevizde  bulunur. Eksikliğinde  gece  körlüğü , deride  kuruma ve pullanma  görülür. Kemik  ve  diş  gelişimine  katkıda  bulunur. 
B  VİTAMİNİ
Süt  ve  süt  ürünlerinde , kırmızı  et , yumurta  ve  birçok  sebzede  bulunur. Tahıl  ve  tahıllardan  elde  edilen  ürünlerde de  B  vitamini  bulunur. B  vitaminleri  eksikliğinde  kansızlık , yorgunluk , deride  yaralar  gibi  rahatsızlıklar  oluşur.
C  VİTAMİNİ
Turunçgiller , çilek , kuşburnu , böğürtlen , domates , maydanoz , lahana , patates  ve  yeşil  yapraklı  sebzelerde  bulunur. Diş  ve  Diş  eti  sağlığı  için  gereklidir. Vücudumuzu  hastalıklara  ve  mikroplara  karşı  korur.
D  VİTAMİNİ
Süt , yumurta , tereyağı , balık  ve  balık  yağı , peynir  ve  sebzelerde  bulunur. Kemik ve diş gelişimi için gereklidir. Kalsiyum  ve  fosforun  emilmesini  ve  kemiklerde  depolanmasını  sağlar. D  vitamininin  ön  maddesi  besinlerden  alınır  ancak  güneş  ışınları  ile  D  vitamini  oluşur. Ancak  balık  yağı  ile  doğrudan  D  vitamini  alınabilir. 
E  VİTAMİNİ
Kırmızı  et , süt  ve  süt  ürünleri , yumurta , tahıl  ve  tahıl  ürünlerinde  bulunur. Eksikliğinde  kısırlık , karaciğer , kalp  ve  damar  hastalıkları  görülür.
K  VİTAMİNİ
Kırmızı  et , pirinç , karaciğer , mısır , domates , yeşil  sebzeler , muz , şeftali  ve  çilekte  bulunur. Kanın  pıhtılaşmasını  sağlar. K vitamini  eksikliğinde  kan  pıhtılaşmaz. Yaralanmalarda  çok  kan  kaybedilir.
Vitaminler, vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. Vücudun direncini artırarak hastalıklardan korur. Ayrıca vitaminler büyüme, gelişme ve üremede önemli rol oynar.

Vitamin Niçin ihtiyaç duyarız ? En çok bulunduğu besin
A Loş ışıkta görmemizi sağlar. Karaciğer, havuç, yeşil sebzeler..
B Sinir sistemimizin sağlığı için gereklidir. Kansızlığı önler. Tahıllar, et, süt, yapraklı sebzeler, karaciğer…
C Hastalıklara karşı direncimizi artırır. Kemik ve diş sağlığı için gereklidir. Patates, portakal, kuşburnu, lahana, domates…
D Sağlıklı kemik ve diş gelişimi için gereklidir. Tereyağı, peynir, süt…
E Büyümede etkilidir. Üremede rol oynar. Mısır, baklagiller, fındık, fıstık…
K Yaralandığımızda kanımızın pıhtılaşmasını sağlar. Yeşil yapraklı sebzeler….

 SU
Canlılar  susuz  yaşayamaz. Yemek  yemeden  2  hafta  kadar  yaşayabiliriz  ancak  susuz  birkaç  gün  yaşayamayız. Vücudumuzun  %  70’ i  sudur. Su  içerek  vücudumuzun  azalan  su  ihtiyacını  karşılarız. Her  gün  yaklaşık  olarak  1,5  – 2  lt  su  içmeliyiz. Meyve  ve  sebzeleri de  yediğimizde  vücudumuza  su  alırız. Yazın  ve  spor  yaptıktan  sonra , terlediğimiz  ve  çokca  su  kaybettiğimiz  için  daha  çok  su  içeriz. Su da  vitaminler  gibi  vücudumuzda  düzenleyici  olarak  görev  yapar.
MİNERALLER 
Mineraller, vücudumuza yediğimiz yiyecekler ve içeceklerle girer. Vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. Kendimizi halsiz hissediyorsak vücudumuzda mineral eksikliği olabilir. Minerallerin vücudumuz için en önemli görevi düzenleyici olmaktır. Bunun yanında kemiklerin güçlenmesini, yaraların iyileşmesini sağlar ve vücudun gelişmesine katkıda bulunur. Vücudumuz için gerekli mineraller bitkisel ve hayvansal yiyeceklerden elde ederiz. 
BİLGİ : Süt, peynir ve yoğurtta kemiklerimizi ve dişlerimizi güçlendiren mineraller bulunur. 
DİKKAT : En çok mineral içeren yiyecekler; su, süt, peynir, balık, marul, maydanoz, karnabahar, salatalık ve biberdedir. 
NASIL  BESLENMELİYİZ ?
Hayatımızı  sağlıklı  bir  şekilde  sürdürebilmemiz  için  dengeli  ve  sağlıklı  beslenmeliyiz. Sağlıklı  ve  dengeli  beslenebilmek  için de  vücudumuz  için  gerekli  olan  tüm  maddeleri  almalıyız. Enerji  Veren , Yapıcı – Onarıcı  ve  Düzenleyici  besinlerden  belli  miktarlarda  yemeliyiz. Bir  günde  yememiz  gereken  besin  miktarları , besin  piramidinde  gösterilmiştir.

Besin Pramidi

1 – Piramittende  anlaşılacağı  gibi  bir  günde  en  çok  karbonhidrat  içeren  besinler  yemeliyiz. Böylece  vücudumuzun  sağlıklı  çalışabilmesi  için  gerekli  enerjiyi  sağlamış  oluruz. Karbonhidratlar , en  çok  ekmek , makarna , pilav ve  unlu  mamuller  gibi  besinlerde  bulunur.
2 –  Karbonhidratlardan  sonra  en  çok  tüketmemiz  gereken  besinler  vitaminler  ve  minerallerdir. Bu  besinler  düzenleyicidir. Vücudumuzun  hastalıklara  karşı  direncini  artırır. Sebze  ve  meyvelerde  bolca  bulunur.
3 –  Üçüncü  besin  grubu  ise  proteinlerdir. Proteinler , yapıcı  ve  onarıcı  besinlerdir. Ençok  süt  ve  süt  ürünlerinde , et  ve  et  ürünlerinde  ve  yumurtada  bulunur.
4 –  Enerji  verici  yağ  ve  şekerlerden de  yeteri  kadar  almalıyız.
Bu  besinlerden  yeteri  kadar  yediğimizde  enerji  ihtiyacımızı  karşılar , vücudumuzun  diğer  işleri  için  gerekli  maddeleri  almış  oluruz. Buna , Yeterli  ve  Dengeli  Beslenme  denir. Dengeli  beslenmeye , diyet de  denir  ancak  diyet  sözcüğü  çoğu  zaman  yanlış  anlamda  kullanılır.
Besin  maddeleri  vücudumuzda  eksik  olursa  vücudumuzun  sağlığı  bozulur. Özellikle  çocuklar , hızlı  büyüdüğü  için  daha  çok  protein  ve  karbonhidrat  içeren  besinler  yemelidir. Yeterli  ve  dengeli  beslenemeyen  çocuklarda  büyüme  yavaşlar , vücutları  sağlıklı  çalışamaz.
HAZIR  YİYECEKLER
     Besinlerin  çeşitliliği , teknolojik  gelişmelerin  etkisiyle  son  yıllarda  artış  göstermiştir. Cips , kola , mısır  cipsi , hamburger , sosis , meyve  suyu  gibi  çoğu  hazır  besinde  katkı  maddeleri  vardır. Hazır  gıdalarda  çoğunlukla  koruyucu , renklendirici , tatlandırıcı  gibi  katkı  maddeleri  kullanılır. Bu  katkı  maddeleri , besinlerin  doğallığını  bozar. Hazır  gıda  besinlerinden  fazla  miktarlarda  tüketen  insanlarda  kanser , ülser  gibi  sağlık  sorunları  ortaya  çıkabilir.
BESİN  MADDELERİ  ALIRKEN
Besin  maddeleri  alırken ;
1 –  İçindekiler  bölümünde  yer  alan  gıda  içerikleri  ile  ilgili  açıklamaları  incelemeliyiz.
2 –  Paketin  üzerindeki  son  kullanma  tarihine  mutlaka  bakmalıyız. Tazeliğini  yitirmiş , bayatlamış  veya  bozulmuş , son  kullanma  tarihi  geçmiş  ürünler  sağlığımız  için  tehlikelidir. Bu  besinler  sonu  ölümle  bitebilecek  besin  zehirlenmelerine  neden  olabilir.
3 –  Gıda  maddelerinin  üzerinde  TSE  damgası  olup  olmadığını  iyice  kontrol  etmeli  ve  alış – verişlerimizde  TSE  damgası  olan  gıda  maddelerini  tercih  etmeliyiz. Bu  damga  ürünün  kaliteli  ve  güvenilir  olduğunu  gösterir.
4 –  Gıda  maddelerinin  üzerinde  Tarım  ve  Köy  İşleri  Bakanlığı’nın  üretim  izninin  olup  olmadığını  kontrol etmeliyiz.
TAZE  YİYECEKLER
Sağlığımızı  korumak  ve  sağlıklı  yaşamak  için  taze  besinler  tüketmeliyiz. Canlı  renkli  ve  diri  görünümlü  besinler  tazedir. Besinlere  dokunarak , koklayarak da , taze  olup  olmadıklarını  anlayabiliriz. Meyve  ve  sebzelerin  temiz  olmasına  dikkat  etmeli , yemeden  önce  iyice  yıkamalıyız. Aksi  takdirde  besinlerin  üzerindeki  tarımsal  ilaç  kalıntıları  ve  mikroplar , toz  parçacıkları  hastalanmamıza  neden  olabilir.
BESİNLERİN SİNDİRİMİ
Besinlerin Vücutta Taşınması
Zevkle yediğimiz besinler vücudumuz tarafından doğrudan kullanılabilecek durumda değildir. Ancak çeşitli aşamalardan geçtikten sonra kullanılmak üzere vücudumuzun her noktasına iletilir. Bu iletimin gerçekleşmesini kan sağlar.
Kan, yaşamın devamı için gerekli olan hayati sıvıdır.
Karbonhidrat, yağ ve protein gibi besinlerin kana karışabilecek hale gelmesine sindirim denir. Bu işi sindirimde görevli yapı ve organlar gerçekleştirir. Sindirimi doğrudan gerçekleştiren organlar sindirim kanalı adı altında incelenir. Diğerleri ise sindirime yardımcı organlar olarak adlandırılır.
Sindirimde Görevli Yapı ve Organlar (Sindirim Kanalı)
Sindirim vücudumuzda aşamalı olarak gerçekleşir. Bu aşamaların gerçekleşmesini vücutta bazı yapı ve organlar sağlar. Bunlar; ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsaktır.
Ağız: Ağzımızın içerisinde dil ve dişler vardır.

  • Dişler, koparıp parçalar ve öğütür.
  • Tükürük, besinleri ıslatıp kayganlaştırarak kolay yutulmasını sağlar. Ayrıca tükürük bazı besinlerin sindirimini çiğnenirken başlatır.
  • Dil, besinlerin çiğnenmesine ve yutulmasına yardımcı olur. Yediklerimizi yutağa doğru iterek yutulmasını sağlar. Ayrıca besinlerin tadını da dilimizle alırız.
  • Yutak: Ağızdan sonra gelen boşluktur. Ağızdan gelen lokmaları yemek borusuna iletir. Yutak aynı zamanda soluduğumuz havayı soluk borusuna iletir. Bu anlamda yutak, hava ve besin trafiğini kontrol eder.
  • Yemek borusu: Ağızda biraz parçalanmış ve yutağa yönlendirilen besinin mideye aktarıldığı yoldur. 20- 25 cm uzunluğundadır. Burada sindirim gerçekleşmez.
  • Mide: Karın boşluğunun üst bölümünde yer alır. Yediğimiz besinler bir süre midede kalır. Yani mide bir süre besinleri depolar. Kasılıp gevşeme hareketleri yaparak besinleri bulamaç haline (çorba kıvamı) getirir.
  • Mide tarafından salgılanan yakıcı ve eritici özelliğe sahip mide öz suyu da besinlerin ezilip bulamaç haline gelmesine yardımcı olur. Ayrıca besinlerle midemize gelen mikropları öldürür. Çorba kıvamındaki bu karışımı mide, ince bağırsağa gönderir.
  •  İnce bağırsak: Karın boşluğunda yer alır. Değişik salgıların etkisiyle besinler ince bağırsakta emilecek duruma gelir. İyice parçalanan besinler burada kana geçer. Besinlerin yararlı kısımları emilince geriye kalan kısım kalın bağırsağa gönderilir.
  • Kalın bağırsak: İnce bağırsakta emilmeyen, işe yaramayan artık maddeler kalın bağırsağa gönderilir. Bu posanın içinde kalan su ve mineraller kalın bağırsakta emilerek kana karışır. Geriye kalan katı haldeki maddeler dışkı olarak anüsten atılır.

Sindirime Yardımcı Organlar

 Karaciğer ve pankreas sindirici enzimlerle besinlerin sindirimine yardımcı olur. Bu organlar salgılarını ince bağırsağa boşaltarak besinlerin emilimini sağlar.

Sindirim Yapı ve Organlarının Sağlığı

Mide rahatsızlıkları ve sindirim bozukluklarını önlemek için aşağıdaki hususlara dikkat etmeliyiz.
–          Sigara ve alkol kullanmamak,
–          Çok acı ve çok ekşi yememek,
–          Çok soğuk ya da çok sıcak yeme ve içmeden sakınmak,
–          Besinleri iyice temizlemek, bayat yiyecekler yememek,
–          Asitli içecekler içmemek.

Dişler ve Görevleri

Dişlerimizi besinleri ısırmak, koparmak ve öğütmek için kullanırız. Dişlerimizin şekil ve büyüklükleri birbirinden farklıdır. Ağzımızda görev ve yapılarına göre kesici dişler, köpek ve azı dişleri olmak üzere üç çeşit diş vardır.
  1. Kesici dişler: Üst ve alt çenede dörder tane olmak üzere sekiz kesici diş vardır. Besinleri kesme ve koparma işine yara. Uçları düzgündür.
 2. Köpek dişleri: Kesici dişlerin sağında ve solunda birer köpek dişi vardır. Alt ve üst çenede toplam dört köpek dişi bulunur. Uçları sivri olup besinleri koparıp parçalama görevi yapar.
3. Azı dişleri: Girintili çıkıntılı yapılarıyla besinleri öğütür. Köpek dişlerinin sağında ve solunda bulunan iki tanesi küçük azı, diğerleri ise büyük azı olarak adlandırılır. Sekiz alt, sekiz üst çenede olmak üzere on altı azı dişi vardır.
Yirmi yaş dişleri: 18- 22 yaşlarında çıkar. Akıl dişleri de denir. Alt ve üst çenede ikişer tane olur.
Süt dişleri: Kalıcı dişler 7- 8 yaşlarında süt dişleri döküldükçe çıkar. Bebekler 6 aylıkken süt dişleri çıkmaya başlar. 2,5 yaşına kadar 20 süt dişi çıkar. Süt dişleri kalıcı dişlere göre daha küçüktür.

Dişlerin Önemi ve Sağlığı

            Dişlerimiz olmasaydı besinleri koparıp parçalayamaz, çiğneyemezdik. Bütün halindeki büyük lokmaları yutmamız çok zor olurdu. Midemiz büyük lokmaları sindirirken zorlanırdı.
Dişlerimiz sağlam olmadığında da besinleri iyi çiğneyemeyiz. İyi çiğnenmeden yutulan besinler bazı sindirim bozukluklarına neden olur.
Çürük dişler,
–          Ağız kokusu,
–          Diş ve baş ağrısı, 
–          Sindirim sorunlarına neden olur.
Dişlerimizin sağlığını korumak ve güçlendirmek için:
–          Beslenmemize dikkat etmeli, yeterince mineral ve A, C, D vitaminleri almalıyız.
–          Sert cisimleri (fındık, ceviz gibi) dişlerimizle kırmamalıyız. Çok şekerli besinleri ve asitli içecekleri çok tüketmemeliyiz. Çok sıcak ya da çok soğuk yiyecek ve içecekleri yiyip içmemeliyiz. Yemeklerden sonra dişlerimizi fırçalamalıyız.

Boşaltım

Atık Maddelerin Vücudumuzdan Atılması

Vücudumuzun her yerinde enerji üretilir. Enerji üretilirken atık maddeler oluşur. Bunlardan karbondioksit ve su buharını akciğerler yoluyla soluk vererek dışarı atarız.
Sindirim sonucu oluşan katı atıklar ise bağırsaklar yoluyla anüsten dışarı atılır.
Bunların yanında vücudumuzdan atılması gereken zararlı maddeler ve fazla su boşaltım organları ile dışarı atılır.
Vücudumuzda oluşan atık maddeler dışarı atılmalıdır. Aksi takdirde vücudumuzun işleyişi bozulur.

Boşaltım Organ ve Yapıları

  • Böbrekler, bel hizasında omurganın iki yanında bulunurlar. Şekilleri fasulyeye benzer. Böbrekler vücudumuzun süzme organlarıdır. Tüm kanımız böbreklerimizden geçerek süzülür. Bu sırada kan zararlı maddelerden temizlenir.
  • Kanın böbreklerde süzülmesi sonucu oluşan idrar üreter denilen bu boruya geçer. Üreter (idrar kanalı) bu sıvıyı idrar kesesine taşır.
  • Böbreklerden gelen idrar burada toplanır. İdrar kesesi (mesane) yaklaşık 600 ml idrar toplayabilir.
  • İdrar kesesinde oluşturulan basınçla idrar, üretra denilen idrar borusuna pompalanır. İdrar buradan dışarı atılır.
  • Derimiz de terleme yoluyla boşaltıma yardımcı olur. İçerisinde su ve madensel tuzlar olan ter derimizdeki gözeneklerden atılır.

Boşaltım Nasıl Gerçekleşir ?

Enerji oluşumu sonucu ortaya çıkan zararlı maddeler ve vücudumuzdaki fazla su kana karışır.
Kan, böbreklerden geçerek süzülür. Süzme işini böbreklerin iç kısmında bulunan özel süzme cisimcikleri gerçekleştirir. Bir böbrekte bunlardan yaklaşık bir milyon tane bulunur. Bu yolla temizlenen kan kalbe giderek tüm vücuda dağıtılır.
Kanın süzülmesi sonucu böbreklerde oluşan zararlı ve ihtiyaç fazlası su, idrar olarak adlandırır. İdrar, idrar kanalı ile idrar kesesine aktarılır.
İdrar kesesi dolmaya başlayınca oluşan basınçla tuvalete gitme ihtiyacı hissederiz. İdrar buradan idrar borusuna pompalanır. İdrar borusu ile de dışarı atılır.

Boşaltımda Görevli ve Yardımcı Organlar

Vücudumuzdaki asıl boşaltımı boşaltım organlarımız sağlar. Ancak başka organlarımız da artık maddelerin atılmasını sağlayarak boşaltım organlarına yardımcı olur. Bunlar; deri, akciğer ve karaciğerdir.

  • Deri: Terleyerek vücudumuzdaki suyu ve suyla birlikte bazı maddeleri atar.
  • Akciğer: Solunum atığı olan karbondioksiti ve bir miktar suyu dışarı atar.
  • Karaciğer: Çok zehirli olan protein atığını (amonyak) daha az zehirli olan üre ve ürik aside dönüştürerek boşaltıma yardımcı olur.
  • Sindirim kanalı: Sindirimden geriye kalan artıkların ve posa diye adlandırılan sindirilmemiş maddelerin vücuttan dışarı atılmasını sağlar. Bu işlem boşaltım işlemi ile karıştırılmamalıdır.
  • Böbrekler: Vücudumuzda belimizin sağında ve solunda olmak üzere iki tane böbreğimiz bulunur. Böbreklerimiz çalışmazsa kanımızda zehirli maddeler birikir. Zehirlenme tehlikesi ortaya çıkar. Bu nedenle böbreklerimizin sağlığı bizim için çok önemlidir. Böbreklerimizin sağlığını koruyabilmek için yerine getirmemiz gereken koşullar vardır.

1. Üşütmemeliyiz.
2. Vücudumuzu ve yaşadığımız ortamı temiz tutmalıyız.
3. İdrarımızı uzun süre tutmamalıyız.
4. Yeterince su içmeliyiz. Yaşımıza, enerji tüketimimize uygun olarak sıvı almalıyız.
Bu, yetişkin bir insan için günde yaklaşık 2 litredir.

10 thoughts on “Besinler Hakkında Yazı”

  1. Baya emek harcanmış belli… Bunu hazırlayanlara çok çok teşekkürler, bizim için emek harcamışlar… Bunu hazırlayan kimse ona çok teşekkür ederiz…

  2. sitenizi başarılı buluyorum.devamlı takipteyim.bende sağlık açısından insanlara faydalı olmak için bir site kurdum.inşallah kullananlara elimden geldiğince faydalı bilgiler vermeyi planlıyorum.sizi takip ediyorum 🙂

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir