Edebiyatımızda öğretmen ve öğrenci izleğine azımsanmayacak kadar çok karşılaşıyoruz.
Edebiyatımızda seçtiğim beş roman ve 5 yazarımızın yapıtlarında öğretmen ve öğrenci konusunu irdelediğim Rıfat Ilgaz’ın Hababam Sınıfı, Mustafa Sancar’ın Kaygı, Feyza Hepçilingirler’in Karanfiller Ne Renk Solar? Aslı Perker’in Başkalarının Kokusu, ve Mehmet Türkkan’ın Güneşin Katli adlı romanlara değiniyorum.
Rıfat Ilgaz’ın Hababam Sınıfı adlı yapıtı eğitimdeki aksaklıkların kaynağını göstermeye irdeleyen bir yapıt olmanın yanı sıra edebiyat tarihimizde öğretmen ve öğrenci konusunda yazılmış unutulmayan eserler arasında yer alıyor.
“Kalem Şakir’in gözü kapıdaydı. Yatakhaneye geç gelenlerde… Daha masadakilerin yarısı gelmemişti. Akşam yemekleri biraz ‘keyfi’ geçerdi böyle. Birinci yemek fasulyeydi işte…” (Hababam Sınıfı, s.387)
Mustafa Sancar’ın Kaygı adlı romanı bütünüyle okulda, öğrenci öğretmen ilişkisi üzerine kurulu olmasa da eğitimdeki şiddet konusuna dikkat çekmesi açısından önem taşıyor. Şiddet yüzünden okulu terk eden bir genci anlatıyor, yazar.
Feyza Hepçilingirler-Kırmızı Karanfil Ne Renk Solar? adlı romanında 12 Eylül 1980 sonrasında bir öğretmenin yaşadıklarını dile getiriyor. Başta 1402’likler olmak üzere darbe sonrasında öğretmenlerin yaşadıkları sıkıntıları ve karşılaştıkları zorlukları paylaşıyor, okurla.
Aslı Perker, Başkalarının Kokusu adlı romanında ise öğrencinin barınma sorununa dikkati çekiyor, öncelikli olarak. Beşiktaş’ta çok kötü koşullarda yaşayan bir öğrenci kızın serüveni başka kişilerin ilginç serüvenleriyle
Mehmet Türkan Güneşin Katli adlı romanında siyasal görüşleri nedeniyle katledilen bir öğretmen anlatılıyor. Yazar, değişik kişilerin bakış açılarıyla öğretmeni anlatıyor. Her kahraman öğretmeni kendi yaşamı ve bakışına göre veriyor. Bütün anlatılanlar bir araya geldiğinde ise yüreği toplumun daha iyi bir duruma gelmesini isteyen, iyi öğrenci/iyi insan yetiştirmek isteyen bir öğretmenle karşılaşıyoruz.
Edebiyatımızda seçtiğim öğretmen ve öğrenci Habam Sınıfı ve Kaygı’ndan, Güneşin Katli’ne, Başkalarının Kokusu’ndan Kırmızı Karanfil Ne Renk Solar? a kadar uzanan yapıtlarda eğitim sorunlarına kafa yorduğu görülüyor.