imgelem Rehberlik Vitaminler ve Mineraller Tablosu

Vitaminler ve Mineraller Tablosu

VİTAMİNLER

Vitamin kavramını günlük konuşma dilinde çoğunlukla besinlerde bulunan yararlı maddeler olarak düşünebiliriz. İlk kez Polonyalı, biyokimyacı Casimir Funk tarafından 1912’de kullanılmıştır. Vitaminler, hayvanların beslenmelerinde gereksinim duydukları; ancak temel amino asitler ve temel yağ asitleri kadar fazla miktarda gerekmeyen organik moleküllerdir. Vitamine bağlı olarak çok az miktarı, günde 0,01 ile 100 mg yeterli olmaktadır. Ancak, vitamin yetersizlikleri çok önemli sorunlara yol açar. Şimdiye değin, insanlar için gerekli olan 13 vitamin belirlenmiştir.

Vitaminler Şeması

SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER

Vitaminler iki grupta toplanırlar: suda çözünenler ve yağda çözünenler. Suda çözünen vitaminler , bazı önemli metabolik süreçlerde genelde koenzim olarak görev yapan B kompleks vitaminleri içerir. B kompleks vitaminleri eksik alan bir kişide bu eksikliğin belirtileri bazen birkaç günde ortaya çıkar. B12 vitamini bunun dışındadır, çünkü B12’nin karaciğerdeki deposu kişiye bir yıl veya daha uzun süre yeter. Yine suda çözünenlerden C vitamini, bağ dokusu oluşumu için gerekmektedir. C vitamininin yokluğu birkaç haftada belirtilerin ortaya çıkmasına yol açar. C vitamini eksikliğinden kaynaklanan skorbüt hastalığı ise 20-30 hafta içinde ölümle sonuçlanır. Suda çözünen vitaminlerin çok aşırı olmamak koşuluyla fazlası, idrarla uzaklaştırılır ve zararsız kabul edilir.

YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER

Yağda çözünen vitaminler A,D,E ve K’dır. Bunların çeşitli işlevleri vardır. Vitamin A, gözdeki görme ile ilgili pigmentlerin yapısında yer alır. D vitamini, kalsiyum emilimi ve kemik oluşumunda görev yapar. Vitamin E vitamininin işlevi tam olarak anlaşılmamış olsa da zarlardaki fosfolipidleri C vitamini ile birlikte koruduğu düşünülmektedir. K vitamini kanın pıhtılaşması için gereklidir. Yağda eriyen vitaminlerin fazlalığı, uzaklaştırılmayıp vücut yağında depolandığından, aşırı birikim toksik etkiler yaratabilmektedir.

Vitamin dozları konusundaki bilimsel tartışmalar, günümüzde devam etmektedir. Bazıları, beslenme uzmanlarının önerdikleri günlük dozların sağlıklı yaşam için yeterli olduğuna inanıyor. Bazıları ise vitaminler için önerilen günlük dozların yetersiz kalacağını söylemekte. Araştırmalar tam bir sonuca varmaktan uzaktır. Tartışmalar özellikle C ve E vitaminlerinin optimum dozları üzerinde süregelmektedir. Şu aşamada, en kesin söylenebilecek şey, dengeli ve düzenli beslenen kişilerin vitamin eksikliği çekmeyecekleridir.

Adı Yararları Nelerde bulunur?
A Vitamini -Antioksidan özelliği vardır, serbest radikallerin olumsuz etkilerini engeller

-Vücut dokularını yeniler

-Cildi güzelleştirir

-Bağışıklık sistemini güçlendirir

-Bazı kanser türlerine karşı korur

Yeşil yapraklı sebzeler, havuç, ıspanak, domates, kayısı, şeftali, deniz ürünleri, karaciğer, süt ve süt ürünleri, yumurta

 

 

D Vitamini -Kemik gelişimi ve kemiklerin güçlenmesi

-Kalsiyumun kas içinde taşınmasında etkilidir

Deniz ürünleri, karaciğer, yumurta, süt ve süt ürünleri
Vitamini -Antioksidan özelliği vardır

-Anemiyi önler

-Hücre ve dokuları dış etkenlerden korur

-Kanserden koruyu etkisi vardır

Bitkisel yağlar, deniz ürünleri, kuruyemişler, yumurta
B1 Vitamini -Hücrelerin, sinir ve sindirim sisteminin işleyişi için gereklidir

-Yiyeceklerin enerjiye dönüştürülmesini sağlar

Buğday tohumu, ciğer, yerfıstığı, bezelye, kuru üzüm, portakal, kuru fasulye
B2 Vitamini -Yiyeceklerin enerjiye dönüştürülmesinde yardım eder Ciğer, yağsız süt, yoğurt, tavuk, ıspanak
B3 Vitamini -Yiyeceklerin enerjiye dönüştürülmesinde yardım eder

-İştahı artırır, hazmı kolaylaştırır

-Sinir sisteminin düzenli çalışmasına yardım eder

Tavuk, sombalığı, yerfıstığı, bezelye, patates
B6 Vitamini -Yiyecekleri vücudun kullanımına hazırlar Muz, tavuk ve balık, patates, ceviz
Folik Asit -Kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna yardımcı olur

-Büyüme ve gelişmeye yardım eder

Tavuk ve hindi, yeşil yapraklı sebzeler, portakal, greyfurt, muz
C Vitamini -Direnci artırır

-Yara ve iltihaplara karşı etkilidir

-Dişetlerinin sağlığını korur

-Damarları güçlendirir

Portakal, yeşil biber, çilek, brokoli, greyfurt, domates
Kalsiyum -Kemik ve dişlerin oluşumu için gereklidir

-Kanın pıhtılaşmasını sağlar

-Sinir sistemi ve kasların sağlıklı çalışmasına yardımcı olur.

Süt, yoğurt, peynir, badem, brokoli
Fosfor -Sağlıklı kemik oluşumu için gereklidir

-Besinleri enerjiye dönüştürür

Baklagiller, yağsız yoğurt, tavuk, süt, tonbalığı, yumurta sarısı
Demir -Hemoglobin yapımı için gereklidir

-Kanda oksijen taşınmasını sağlar

Ciğer, kırmızı et, kuru kayısı, ıspanak, kuru fasulye
İyot -Tiroit bezlerinin normal fonksiyonu için elzemdir İyotlu tuz
Çinko -Sindirim sistemi ve metabolizmaya gereklidir

-Alkolün karaciğerdeki zehirli etkisini giderir

Hindi eti, ciğer, kuru fasulye
Selenyum -Kırmızı kan hücreleriyle hücre zarlarını korur

-Romatizmaya neden olan bazı maddeleri ortadan kaldırır

Sakatat, deniz mahsulleri, yumurta

MİNERALLER

Mineraller, genelde çok az oranlarda günde 1 mg ile 2500 mg’ın arasında gereksinim duyulan basit inorganik besinlerdir. Vitaminlerde olduğu gibi mineral gereksinimi de farklılık gösterir.  İnsanlar ve diğer omurgalılar, kemik yapımı ve korunması için oldukça yüksek oranda kalsiyum ve fosfora gereksinim duyar. Kalsiyum ayrıca, sinir ve kasların normal işlevlerini sürdürebilmeleri için; fosfor da, nükleik asitlerin yapısında yer alması için gereklidir. Hücresel solunumda işlevi olan ve alyuvarlarda oksijen bağlayan protein olan hemoglobinin yapısında demir bulunmaktadır. Magnezyum, demir, çinko, bakır, manganez, selenyum ve molibden, bazı enzimlerin yapısına girer. Sodyum, potasyum ve klor sinir işlevlerinde ve hücrelerle doku sıvısı arasındaki dengenin sağlanması bakımından önemlidir.
Çoğu insan, gereğinden fazla tuz (sodyum klorür) almaktadır. Tuz ya da diğer minerallerin fazla alınması, dengeyi bozarak zararlı yan etkiler oluşturur. Örneğin, yüksek oranda tuz alımı kan basıncının artmasına, fazla demir alımı ise karaciğer hasarlarına neden olabilmektedir.

 

Kaynak: https://www.imgelem.com.tr/vitaminler-ve-mineraller-tablosu/

Cevap bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir