Adnan Turani (1925 -17.12.2016 )
Adnan Turani, Türkiye’deki resim öğreniminin ardından kazandığı sınavla 1953’te Batı Almanya’ya gönderilir ve burada Trökes ve Baumeister’in yanında çalışır. Almanya’daki eğitimi sırasında ve Türkiye’ye döndükten sonraki ilk yıllarda canlı renklerinden oluşan soyut bir dil kullamıştır. Figürsüz resmin renk ve çizgi bağıntıları içinde yüzeye bağlı duyarlılıklarına kişisel bir katkı planında ilgi duyar. Bu katkı, anonim halk ürünlerinden eski kaligrafinin soyul dünyayla özdeşlik kuran biçim şemalarına varıncaya kadar esnek ve değişken arayışlar düzeyinde gelişir. Sanatçı 1950’ lerin ortasında; başlarda yaptığı ışık- gölge oyunlarına dayalı modleli desenlerden tamamen uzaklaşarak, kaligrafik çizgiler ya da lekesel rastlantıların oluşturduğu motfsel bir lirik – soyut anlatıma yönelir.
Bu çalışmalarında heyecanlı ve coşkulu fırça vuruşları, boya kazımaları ve fırça vuruşlarıyla resminin yapısı kaligrafik bir anlatıma ulaşır. “Çevremde gördüklerimden heyecanlanıyorum. Ama ilginç olan, doğa biçiminde bana heyecan veren biçim ve biçimlendirme dili olmaması. İşte bana düşen görev ya da benim kendime yüklediğim görev, doğasal biçimi bana heyecan veren biçim haline getirmek…” diyerek sanata yaklaşımını ifade eden sanatçı için her şeyden önce renk olgusu gelir ama çizgide rengin arkasından varlığını duyumsatır. İşte bu çizgi; figürün ya da nesnenin fazla deşifre edilmemiş şekli veya kaligrafinin işlek çizgisel düzeni ile beslenen bir biçim olarak karşımıza çıkar. 1960’lı ve 1970’li yıllarda da çizgiyi amaç edinen ve çizgide yoğunlaşan lirik bir ifadecilikle eser vermiş olan Adnan Turani, sanat yaşamının her döneminde, geleneksel Türk sanatlarıyla ilişki kurmak ister ve sanatta ulusal kaynaklardan yararlanmanın önemine inanır. Son dönem resimlerinde de eski Türk kaligrafisinin işlek çizgi düzenini, soyut sanatın olanaklarıyla destekleyip geliştirme yolunda çalışmalarını sürdürür ve kaligrafik biçimlerle ve etkili renklerle özgün bir anlatım ortaya koyar.
Kaynaklar
Kaya Özsezgin – Mustafa Aslıer, Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, C.4 , İstanbul 1989, s. 178
Anonim, “Zaman İçinde Bilinmeyeni arayan Ressam Adnan Turani”, Sanat çevresi Dergisi, S. İstanbul 2005, s. 94-95.
https://www.imgelem.com.tr/adnan-turani-kimdir-kisaca-resim-anlayisi/
Hazırlayan
Nazlı ŞAHİN